Meqreliya knyazlığı
| Tarixi dövlət | |||||
| Meqreliya knyazlığı | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
 |
|||||
|
|
|||||
| Paytaxt | Zuqdidi | ||||
| Dilləri | Kartvel dilləri | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Dövlət dini | Gürcü Ortodoks Kilsəsi | ||||
| İdarəetmə forması | mütləq monarxiya, protektorat | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Meqreliya knyazlığı və ya Sameqrelo knyazlığı (gürcücə:სამეგრელოს სამთავრო) – Dadiani sülaləsi tərəfindən Gürcüstanın Meqreliya bölgəsində qurulmuş olan tarixi dövlətdir. Bəzi tarixi qaynaqlarda adı Odişi knyazlığı olaraq da keçir.[2]
XVI əsrdə yaranan knyazlıq 1867-ci ildə Rusiya imperiyası hakim dairələri tərəfindən ilhaq edilmiş və adi ərazi vahidinə çevrilmişdir.[3]
Arxa plan
[redaktə | mənbəni redaktə et]Knyazlıq XVI əsrdə Gürcüstanda gedən feodal ara çəkişmələri və çarlığın parçalanması fonunda meydana çıxmışdır. Belə ki, XV əsrin ikinci yarısında vahid Gürcüstan çarlığı parçalanmış və onun yerində müxtəlif müstəqil və yarım müstəqil knyazlıqlar, krallıqlar yaranmışdı. Belə knyazlıqlara misal olaraq, Svaneti knyazlığını, Abxaziya knyazlığını, Meqreliya knyazlığını göstərmək olar. Gürcü çarı VIII Georgiyə qarşı üsyan qaldıran Baqrat sonda qalib gəldikdən sonra onu dəstəkləyən gürcü zadəganlara, əsilzadə ailələrinə knyaz rütbələri vermiş və onların yerlərdəki qismən də olsa məhdud olan hakimiyyətlərini tanımışdı. Knyazlığn yaranması bu hadisədən sonra başlasa da, onnu tam formalaşması 1557-ci ilə təsadüf edir. İlk müstəqil knyazı isə I Levon Dadianidir.[4]
Knyazlıq hücum etməmə paktı və sonrasında Kartli kralı olan II Konstantin, Kaxetiya kralı olan Aleksandr, Samtshe knyazı II Kvarkvare tərəfindən imzalanan və Gürcüstanı 3 krallıq və 5 knyazlığa bölən razılaşma nəticəsində ortaya çıxmışdır.[5]
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Meqreliya şahzadə I Levon Dadiani dövründə 1557-ci ildə müstəqil knyazlıq olaraq qurulmuşdur. Knyazlıq qurulduğu tarixdən 1803-cü ildə Rusiya imperiyasının vassalı olanaqədər müstəqil olmuşdur. Bu hadisə onun daha güclü qonşuları olan İmereti çarlığı və Abxaziya knyazlığına qarşı Rusiya imperiyası ilə himayədarlıq müqaviləsi imzalamasından sonra baş vermişdir. Knyazlıq Niko Dadianinin taxtdan endirilməsi və 1867-ci ildə Çar Rusiyası tərəfindən ilhaq edilməsi ilə süqut etdi. Knyaz Niko 1868-ci ildə rəsmi olaraq hüquqlarından əl çəkdi və knyazlıq ərazisi 1917-ci ilə qədər adi Rusiya imperiyasının ərazi vahidi oldu.[4]
Həmçinin bax
[redaktə | mənbəni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Мингрелия (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1896. Т. XIX. С. 333–334.
- ↑ Rayfield, Donald. Edge of Empires: A History of Georgia. London: Reaktion Books. 2013. 162. ISBN 9781780230306.
- ↑ The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition – Mingrelia Arxivləşdirilib 2008-02-19 at the Wayback Machine.
- ↑ 1 2 Minahan, James B. Encyclopedia of Stateless Nations: Ethnic and National Groups around the World, 2nd Edition: Ethnic and National Groups around the World. Santa Barbara, CA: ABC-CLIO. 2016. 272. ISBN 9781610699532.
- ↑ Saparov, Arsène. From Conflict to Autonomy in the Caucasus: The Soviet Union and the Making of Abkhazia, South Ossetia and Nagorno Karabakh. Oxon: Routledge. 2014-08-27. 18. ISBN 9780415658027.